Palce pracują szybkimi, krótkimi rucham. Rozprowadza pastele na arkuszu papieru. Jest przygarbiona, zmęczona i poirytowana niezapowiedzianymi gośćmi.

– Pracuję od świtu. Kolejny tydzień. Chcę skończyć prace przed wysyłką do galerii – mówi. – Przyjedźcie za tydzień. Chcę się przygotować. Miejcie wzgląd na kobietę, chociaż resztki, jakie we mnie z niej zostały! Żegnam.

Po tygodniu jesteśmy. Czekamy pod bramą. Za płotem szczekają psy ze schroniska Fundacji Ostatnia Szansa, do zgiełku dołączają psy Bożeny Wahl. W drzwiach staje pani Dorota, wolontariusz i jednocześnie opiekunka artystki. Wchodzimy. Na parterze domu salon z kanapami i kilka psów. Za szybą drzwi tarasowych kilkanaście kolejnych. Ujadają na widok obcych.

Idziemy na górę do pracowni. Na półpiętrze stolik i worek ziarna dla ptaków. Stołówkę mają tu też myszy.

W pracowni malarki panuje porządek. Na komodzie za filarem leży książka. Autor – Janusz Głowacki, jeden z najważniejszych pisarzy ubiegłego wieku i mężczyzna, z którym gospodyni domu była związana. A przy stole na powitanie gości, uśmiechnięta stoi ona sama, Bożena Wahl.

Śmieje się na wspomnienie busa, który wiózł dobytek i zwierzęta na wieś. Trząsł się i telepał cały. Dom wraz z ziemią kupiła jej siostra, Alicja. To z nią w 1979 roku założyła na warszawskim Żoliborzu jedną z pierwszych prywatnych galerii w kraju. Wystawiali tu prace znani artyści. Wśród nich Tomasz Beksiński, który zachwycał się obrazami bliźniaczek.

– Miły człowiek. Ale… Genialna to była moja siostra. Ja się tylko czasem ocierałam o genialność – opowiada.

Miała mieszkanie na Starym Mieście. Tam zaczęła opiekować się porzuconymi psami, dokarmiałam koty. Było ich dużo.

– Miałam jeden z pierwszych w Warszawie domofonów. Z czasem ludzie tylko dzwonili, a ja przed drzwiami kamienicy znajdowałam olejnego podrzuconego psa. Mój drugi mąż był alkoholikiem. Ten moment w życiu był dla mnie trudny – mówi.

Przyznaje, że przeprowadzka pod Rawę Mazowiecką do Boguszyc był dla niej ulgą. Bez żalu opuściła Warszawę.

Alicja kupiła dom i ziemię, ale bliźniaczki w Boguszycach nie odwiedza.

– Siostra jest bardzo schorowaną osobą. Jest w luksusowym domu opieki. Moja rodzina jest bardzo zamożna – mówi Bożena Wahl.

Pojawienie się malarki w Boguszycach wywołało zaciekawienie mieszkańców. Przynajmniej na początku. Bożena Wahl śmieje się, że wkrótce po jej przyjeździe, na wsi wszystkie kobiety przefarbowały włosy. Były, jak ona, brunetkami.

Niechęć do niej, jak mówi, przyszła wraz z tym, jak przybywało jej zwierząt. W pewnym momencie miała nawet 700 psów. W końcu prowadzeniem schroniska Bożeny Wahl zajęła się Fundacja Ostatnia Szansa. Malarka zapewnia, że teraz w domu ma tylko 60 psów.

– Mam przytulisko, a nie schronisko. Są tutaj tylko stare psy, których nikt nie chce. To są domownicy. Od nich dostaję mnóstwo czułości – mówi.

W 2019 roku w telewizji wyemitowany został reportaż o schronisku Bożeny Wahl. W nagraniu widać masę szczurów, które kłębiły się na dachu jej domu. Wyglądało tak, jakby gospodyni je karmiła.

– W każdym schronisku są szczury. Ja ich nie dokarmiałam. Sypałam ziarno ptakom – zapewnia.

Z kartonu pod ścianą wyjmuje portrety zwierząt. Psy, koty o dużych melancholijnych oczach. Każdy z obrazów w przeciwieństwie do autoportretów, kolorowy.

– Sprzedaję po 200 złotych. Proszę napisać koniecznie, że można nabyć u mnie obrazy psów i kotów bez pośrednictwa galerii, więc taniej. Wszystko idzie na utrzymanie moich podopiecznych – podkreśla.

Jeden z dziennikarzy zapytał, co będzie, gdy stanę przed Bogiem i on zapyta, co zrobiłam ze swoim życiem. Tylko zajmowałaś się pieskami? Odpowiedziałam, żeby się nie martwił. Bóg wie, czym się zajmowałam i ile miłości dałam tym najbardziej potrzebującym.

Czy czegoś w życiu żałuje? Długo waha się z odpowiedzią.

– Może… Gdy mieszkałam w Warszawie chciałam adoptować dziecko. Nie było wtedy szans ze względu na męża – odpowiada zmieszana swoim szczerym wyznaniem.

Siedzimy w pracowni pełnej obrazów. Na środku sztalugi. Na drugim biurku widać okładkę czasopisma z widokiem drapacza chmur. Bożena Wahl miała wystawy w Nowym Yorku, Paryżu, Sztokholmie, Wiedniu. Dalej książka o malarce Boznańskiej, która inspirowała Wahl. Tylko w tej siedzibie muzy ciężko się oddycha. Zapach psów i jest jeszcze drugi. Znają go osoby, które wychowały się w domu, gdzie były myszy. W suficie słychać szuranie.

Bożenę Wahl w telewizyjnym nagraniu zabolało coś jeszcze.

– Pokazali jeden z moich obrazów, który był odpadem. Jest tutaj ich tyle, a oni pokazali ten jeden. Ja pokażę klowny – mówi.

To drugi częsty motyw jej malarstwa. Smutne, czasem przerażające.

Z powodu jej stanu zdrowotnego w ubiegłym roku Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Rawie Mazowieckiej skierował wniosek do sądu o przymusowym umieszczenie malarki w domu pomocy społecznej.

– Ja wiem, że po kilku godzinach malowania wyglądam strasznie, bo to wyczerpująca praca. Nie tylko fizycznie, ale też psychicznie – tłumaczy.

Do obejrzenia został ostatni zestaw prac – wykonane węglem akty.

Tu proszę spojrzeć. Ciało już umiera. Na nogi pada jeszcze resztka światła. To są stare kobiety, obwisłe piersi, brzuch. Do osiemdziesiątki miałam jeszcze piękne piersi. Teraz tylko ładne i nic mi nie wisi – uśmiecha się ze swoich słów i wraca myślami: – Nie o moje piersi chodzi. W swoich aktach chciałam pokazać, czas.

Siada przy stole zmęczona przesuwaniem ciężkich, oprawionych prac. Przyznaje, że ktoś z zewnątrz może powiedzieć, że ma przerażająco smutne życie.

– Tymczasem ja jestem spełnionym, szczęśliwym człowiekiem. Prowadzę życie takie, jakie chce. Mam pomoc. W sensie moralnym i intelektualnym urodziłam się tutaj na nowo. Tworzę otoczona zwierzętami, które mnie kochają i są wierne. Dalej będę się nimi opiekować i jeszcze jedno… umrę tutaj, w swoim domu – mówi.

Artykuł opublikowany (21.05) w „Głosie Skierniewic i Okolicy” „Głosie Rawy Mazowieckiej i Okolicy”.