Agnieszka od 18 lat zajmuje się umierającymi pacjentami. Przyznaje, że nigdy nie liczyła, iloma osobami opiekowała się na ostatnim etapie ich życia. Pacjentów można liczyć w tysiącach. Jej pierwszy onkologiczny pacjent zmarł, gdy miała 20 lat. Była wtedy na drugim roku szkoły pielęgniarskiej. – Płakałam przez dwa dni - wspomina. – Nie mogłam się ogarnąć, to było coś okropnego. Dziś też zdarza mi się płakać, to naturalne – mówi.

Akceptacja

Dla każdego śmierć jest tragedią, czymś przerażającym i okrutnym. - To, co nam pozwala pracować to akceptacja choroby i śmierci - mówi Agnieszka Gorzka, prezes Stowarzyszenia Hospicjum w Rawie Mazowieckiej. - Wszystkim śmierć kojarzy się źle i okrutnie. Emocje, które nam muszą towarzyszyć to spokój, akceptacja. Staramy się, żeby nasi pacjenci odchodzili w spokoju. Żeby ich rodziny, na którymś etapie choroby, też przeżyły akceptację nieuchronności śmierci.

Zgoda na śmierć w większości przypadków prędzej czy później przychodzi. Nie ma odwrotu. – Medycznie, w którymś momencie dochodzimy do ściany i dalej nic już nie da się zrobić - przyznaje Agnieszka.

Empatia

Ważne w tej pracy jest to, by nie mieć poczucia, że czegoś się nie zrobiło. To byłoby bardzo obciążające.

– Trzeba postawić się w sytuacji takiego człowieka. Wtedy można dobrze wykonywać swoją pracę – przekonuje. – Jednego dnia odwiedzam kilku pacjentów, jeden bardziej chory od drugiego. Jeden chce zapalić papierosa, inny przeklina, trzeci będzie się modlił, a czwarty - narzekał, jaki jest nieszczęśliwy, pytał dlaczego akurat jego to spotkało. W każdej tej sytuacji trzeba znaleźć siebie. Sama bym się wkurzyła, gdyby przyszła do mnie pielęgniarka, która powiedziałaby: „nie możesz zapalić”, a ty masz świadomość, że możesz za chwilę umrzeć. To nie jest jakość życia, o którą walczymy dla naszych pacjentów. Jeśli przestaniemy w ten sposób myśleć o pacjentach i o tej pracy to jest po nas. Za chwilę będzie to rutyną, zwyczajnym odwalaniem roboty. Nie możemy zobojętnieć, nie możemy sobie odpuścić.

Trudno wymazać z pamięci niepokój w oczach umierającego o tych, którzy zostają. - Takie same sytuacje są u młodej osoby, która opuszcza małe dzieci, jak i u staruszka, który z cierpieniem zostawia żonę staruszeczkę - przekonuje pielęgniarka.

Ból wydaje nam się nieodłącznym towarzyszem choroby nowotworowej. Fizyczny da się opanować.

Jest jeszcze ból psychiczny. Tego nie da się uśmierzyć lekami. – Pacjenci nie potrafią się rozstać z bliskimi, to naturalne. Do któregoś momentu nie potrafią też zaakceptować tego, że odchodzą - mówi Agnieszka. – Niektórzy pytają wprost: – Ile czasu mi zostało? Jak to będzie, gdy będę umierał? Nie znamy odpowiedzi.

Hospicjum, to już koniec?

Pracownik hospicjum musi pogodzić się z tym, że pacjent, którego właśnie poznaje nie zostanie wyleczony. - Tak naprawdę spokojniej pracuję od 8 lat. Tyle czasu zajęło mi to, żeby zaakceptować to, że musimy zgodzić na śmierć każdego, kto tu przychodzi - przyznaje Agnieszka. – Idziemy do pacjentów i nie wiemy co będzie, dziś jest w świetnej formie, a jutro go nie ma. Są też sytuacje inne - pacjenci dostali do nas skierowanie na umieranie, a żyją w dobrej formie. Są tacy, którymi opiekujemy się już kilka lat, a patrząc w historię ich chorób ktoś mógłby powiedzieć, że czasu mieli niewiele...