Późną jesienią 2014 roku na Rawce wybuchł ogromny pożar składowanych w halach poprodukcyjnych odpadów. Wówczas śledczy bezskutecznie próbowali pociągnąć do odpowiedzialności właścicieli spółki MaxTech. Sprawę umorzono. W 2018 roku prokuratura okręgowa podjęła ją ponownie. I tym razem nie udało się postępowania zamknąć skierowaniem aktu oskarżenia do sądu.

Dobra informacja brzmi, na początku 2020 roku Prokuratura Rejonowa w Skierniewicach po niemal 1,5 roku żmudnej pracy sformułowała akt oskarżenia wobec właścicielki firmy Ekoimpex składującej na Rawce odpady niebezpieczne. Kobieta usłyszała dwa zarzuty – sprowadzenia bezpośredniego niebezpieczeństwa zagrażającego życiu lub zdrowiu wielu osób albo mieniu oraz nieodpowiedniego postępowania odpadami. Grozi jej do ośmiu lat pozbawienia wolności.

Prokurator rejonowa Magdalena Hryniewicz-Rucińska potwierdza, że właścicielka firmy miała współdziałać z inną ustaloną osobą. Postępowanie w części zostało jednak umorzone, ze względu na śmierć mężczyzny.

To jednak na kobietę firma Ekoimpex była zarejestrowana, jej nazwisko widnieje w dokumentacji urzędowej, pozwoleniu na prowadzenie działalności, to w końcu  jej nazwisko pojawia się w dwóch kluczowych dokumentach z 23 grudnia 2008 roku i 29 stycznia 2015 roku. Pierwszy to zgoda na prowadzenie działalności, drugi – decyzja prezydenta miasta o cofnięciu bez odszkodowania zezwolenia w sprawie zbierania odpadów niebezpiecznych.

Z wyjaśnień złożonych przez kobietę w prokuraturze wynika, że działalnością związaną ze zbiórką i przetwarzaniem odpadów zajmował się jej konkubent. Sam był wcześniej karany, nie mógł założyć firmy, pomogła mężczyźnie, ale o składowanych w Skierniewicach odpadach nic nie wie – tyle najkrócej o możliwej linii obronny.

Prokurator potwierdza – dokonaliśmy zabezpieczenia na hipotece nieruchomości, ale nie jesteśmy pierwsi. Miasto może nigdy nie odzyskać pieniędzy, które wiązały się z wywiezieniem i utylizacją odpadów a także akcją ratowniczą, której koszt w dużej mierze uregulowało gdy na jaw wyszło, że mieszkańcy Skierniewic – dosłownie, siedzą na bombie.

– Większość pojemników nie była składowana pod dachem a na zewnątrz – pod gołym niebem. Część beczek była przysypana wapnem, część była tylko zamknięta, stała jedna na drugiej. Całe beczki z rtęcią stały na beczkach nadtlenku benzoilu, który już był skrystalizowany. W całości stwarzał ryzyko wybuchu. Obok znajdowały się inne środki chemiczne, w opakowaniach poustawianych jedno na drugim – opisuje sytuację z początku lata 2018 roku prokurator Hryniewicz-Rucińska.

– Ryzyko w tamtych dniach było niewyobrażalne. Niewielu zdawało sobie wówczas sprawę, jak wielkie zagrożenie wisi nad miastem – dodaje prokurator.

Śledczym nie udało się potwierdzić informacji, którą wówczas uzyskaliśmy na miejscu – odpady do Skierniewic przywożone były z całego świata. Świadczyć o tym miały m.in. etykiety na beczkach.

Na miejscu pobrano i zabezpieczono ponad 300 prób substancji chemicznych, przebadano również zanieczyszczenie gruntu i wody. Biegli stwierdzili ostatecznie, że na terenie stwierdzono skażenie gruntu i wody substancjami powodującymi ryzyko dla ludzi i środowiska – koniec cytatu.

Składowane były beczki z cyjankiem kadmu, z cyjankiem srebra, z cyjankiem potasu. Dodatkowo składowane na posesji były rozpuszczalniki, lakiery i produkty ropopochodne.

Substancje pochodziły z lat osiemdziesiątych, ale ich część, co przyznają śledczy, pochodziła z lat wcześniejszy.

Eksperci ostrzegali – działający na miejscu prokuratorzy, mundurowi zostali poddani napromieniowaniu, o skutkach tej akcji będzie można mówić za kilka lat.

Sprawa Skierniewicka była pierwszą z wielu gdy politycy zwrócili uwagę, ze latami Polska była wielkim składowiskiem odpadów niebezpiecznych. Skierniewice były pierwsze. To samorządowcy i prokuratorzy stąd wypracowali praktykę, zwrócili w konsekwencję uwagę na brakach w procedurach.

To była pierwsza i wydaje się najtrudniejsza, jak dotychczas sprawa. Praktyka wyszła ze Skierniewic. Tym ciekawszy wydaje się fakt, że śledczy sformułowali akt oskarżeni, będą dążyć do [pociągnięcia do odpowiedzialności osoby, której działalność mogła doprowadzić do katastrofy ekologicznej. Akcja utylizacji i wywożenia odpadów należących do Ekoimpexu, później rekultywacji gruntu to kilkadziesiąt milionów złotych. O kosztach społecznych dziś nikt jeszcze nie mówi, podobnie o wpływie na zdrowie ludzi, którzy mieszkali w sąsiedztwie składowisk.